Η έριδα μεταξύ της κοινότητας Τραπεζούντας και της Μονής της Παναγίας Σουμελά για την τύχη της βιβλιοθήκης του Γεωργίου Υπομενά

του Θεοδόσιου Κυριακίδη,

Θεολόγου - Ιστορικού

Ο Γεώργιος Υπομενάς ήταν ένας από τους σπουδαίους και φημισμένους λόγιους έλληνες του Πόντου. Σπούδασε στην πόλη της καταγωγής του την Τραπεζούντα και αργότερα στο Βουκουρέστι και στην Πάδοβα φιλοσοφία και ιατρική και αναγορεύτηκε διδάκτορας το 1709. Έζησε μεταξύ Βουκουρεστίου-Βιέννης και Βενετίας διαχειριζόμενος τις υποθέσεις του προστάτη του Κωνσταντίνου Βασσαράβα. Πέθανε το 1745 και κληροδότησε τη πλούσια βιβλιοθήκη του στο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας.

Ο Κωνσταντίνος Σάθας στη Νεοελληνική Φιλολογία αφού αναφέρεται στο διδάσκαλο Γεώργιο Υπομενά στο τέλος σε μια υποσημείωση παραπέμπει τον αναγνώστη να πληροφορηθεί «περί της αθλίας τύχης της πολυτίμου ταύτης βιβλιοθήκης» στο έργο του Περικλή Τριανταφυλλίδη τα Ποντικά.

Τι λέει λοιπόν για το ζήτημα της βιβλιοθήκης του Γεωργίου Υπομενά ο Περικλής Τριανταφυλλίδης που ήταν και ένας από τους πρωταγωνιστές που ανακίνησαν το ζήτημα; Ο Τριανταφυλλίδης αναφέρει ότι η πλούσια βιβλιοθήκη του που αποτελούνταν από ελληνικά και λατινικά συγγράμματα κληροδοτήθηκε στο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας με την εξής αφιερωματική σημείωση: «Αφιέρωμα τω εν Τραπεζούντι Φροντιστηρίω υπό Γεωργίου Υπομενά Τραπεζουντίου, αζμε΄». Τα βιβλία του Υπομενά, όμως, εκατό χρόνια σχεδόν μετά το θάνατο του δωρητή τους, βρέθηκαν στη μονή της Παναγίας Σουμελά.

Πως έφτασαν από τη Βλαχία όπου διέμενε ο Υπομενάς και γιατί βρέθηκαν στη μονή της Παναγίας Σουμελά και όχι στο Φροντιστήριο της πόλης όπως ήταν η επιθυμία του κληροδότη;